SOSYAL GÜVENLİK REFORMU (FACİASI)

Sosyal güvensizlik reformu tartışılıyor

35 milyon kişi emekliliği unutacak

Sosyal Güvenlik Reformu milletvekilleri dışında tüm çalışanların aleyhine düzenlemeler içeriyor. Süt ve cenaze parasını bile düşüren, yıpranma payını kaldıran tasarı yasalaşırsa, yaklaşık 35 milyon kişi emekliliği unutacak.

EKONOMİ SERVİSİ
Kamuoyunda “Sosyal Güvenlik Reformu” olarak bilinen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Tasarısı geçen hafta TBMM’ye sunuldu ve daha TBMM’de görüşmeler başlamadan sert eleştirilere hedef oldu. Tasarı, geçen yıl TBMM’den geçen, ancak 22 maddesi Anayasa Mahkemesi tarafından “kamu görevlilerinin diğer çalışanlarla eşit olamayacağı, hatta aynı yasada birlikte isimlerinin geçemeyeceği” görüşü ile iptal edilmişti. Hükümet’in yeniden gündeme getirdiği tasarının bu yılsonuna kadar yasalaşması bekleniyor.
NTV’ye konuşan Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, yeni tasarının ne getireceğini, ne götüreceğini anlattı. Yeni kanun gereğince aylık geliri asgari ücretten daha az olan çiftçiler, ameleler ve küçük esnaf emekliliği unutacak. Hepsi de bizden birileri; kimisi küçük esnaf, kimisi köyünde, bağında, bahçesinde ziraat işiyle iştigal ediyor, yediğimiz sebze ve meyveleri üretiyor. Diğer bir kesim de sebze ve meyve işinde amele-ırgat olarak çalışıyor. Tahmini nüfusları bakmakla mükellef oldukları eş ve çocukları da dâhil edilirse yaklaşık 25 milyon ve bunlar emeklilik sistemi dışına çıkarılıyor. Öbür tarafta 10 milyon kadar da işsiz var. Çalışanlar arasındaki haklar ve borçlardaki eşitsizlik daha da derinleşecek. İşçi ve esnafa aylık 195 lira emekli aylığını reva görürken, en düşük memur emekli aylığını 750 liraya, en düşük milletvekili emekli aylığını 3600 liraya çıkartanlar; üstüne bir de emekli olamayan vekillere ayda 1500 lira kadar tazminat vererek, sosyal kesimler arasında kaosa neden olacak. Yeni tasarının TBMM’den aralık ayında geçirileceği ve 2008 yılı ocak ayında yürürlüğe gireceği ifade ediliyor. Bu durumda 2008 yılı ocak ayından sonra işe girenler için daha kötü bir durum ortaya çıkacak. Çünkü alt sınır aylığı hiç yok. Yani hayatları boyunca asgari ücret veya asgari ücrete yakın kazançlar elde ederek SSK’dan (yeni adıyla SGK’dan) emekli olanların alacağı emekli aylığı 200 lira olacak. Çünkü, artık alt sınır aylığı yeni reform kanunu ile ortadan kalkıyor.

Fakir olanlar emeklilikle tanışmadan ölecek
AYLIK net geliri asgari ücretten az olanlar emeklilik sistemi dışına çıkarılacak. Ama her hal ve şartta GSS (Genel Sağlık Sigortası) kapsamında sayılacaklar. Bu durumda, iki seçenek ortaya çıkacak. Ayda 140 liradan fazla gelirleri varsa aylık Genel Sağlık Sigortası primi olan 73 lirayı kendileri ödeyecek. Aylık gelirleri 140 liradan az ise primini devlet ödeyecek. Sosyal Güvenlik Reformu ile aylık net geliri asgari ücretin brüt tutarı olan 585 liradan az olanlara “Emekliliği unutun ama ölünceye kadar sağlık yardımları benden” mesajı veriliyor. Yeni yasayla aylık geliri ile karnını doyuramayan, geçinemeyen kişiden bugününü değil geleceğini düşünmesi beklenemeyeceği için hiç biri emeklilik primi ödemeye yanaşmayacaktır. Halen geçerli olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince vergiden muaf olan küçük esnaflar zorunlu Bağ-Kur’lu, tarım işiyle iştigal edenler 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur’lu ve tarımda amele olarak çalışanlar da 2925 sayılı Kanuna göre Tarım SSK’lıdırlar. Sayılanların hepsi de hem sağlık, hem de emeklilik sistemi içindedir. Yeni tasarıyla nüfusunun yarısı tarımdan geçindiği için bir nevi tarım ülkesi sayılan bu ülkede tarımda çalışanlar ile işsizler emeklilik sistemi dışında kalacaklar. Emeklilik işçi, işveren ve memurların görebileceği bir hale getirilecektir. Yanlış olan başka bir hesap ise aylık geliri 140 lira olandan her ay 73 lira sağlık primi ödemesini beklemektir. Hali hazırda emekli olanlar hiç etkilenmeyecek desem de sosyal haklardan tabii ki etkilenecekler.

Emeklilerin maaşları düşecek
AYLIK 585 lira olarak asgari ücret düzeyinden çalışarak emekli olanlar; emekli edildiklerinde en düşük SSK emekli aylığı olan 547 lira emekli aylığı alıyor. Ancak, bu aylığın hikmeti, eski çalışan, yani 08.09.1999 günü öncesinde (Yaşar Okuyan’ın Çalışma Bakanlığı’ndan önce) işe girmiş olmalarıdır. Eski reform sonrası (1999) ama yeni reform öncesi (2008) işe girenlerin emekli aylığı 200 lira, yeni reform sonrası işe girenlerin ise 150 lira emekli aylığı olacak.

Süt ve cenaze parası düşürülüyor
DOĞUMDA hem kendisi hem de doğan çocuk reformdan önce veya sonra doğmasına göre sosyal haklardan farklı şekilde yararlanacaklar. Süt parası 1170 liradan 195 liraya indirilecek.

Bugün geçerli olan kanunlara göre;
l SSK’lı vefat ederse ailesine veya cenazeyi kaldıran kimselere 223,73 YTL,
l Bağ-Kur’lu vefat ederse 185,56 YTL,
l Memur vefat ederse 850,16 YTL cenaze yardımı veriliyordu.
Eski 5510 sayılı kanun gereğince, asgari ücretin üç katı tutarında yani bugünkü rakamlara göre 1755 YTL cenaze ödeneği ödenecekti. Yeni 5510 ile cenaze yardımı üç asgari ücretten (1755 liradan) iki asgari ücrete (1170 liraya) düşürülmüştü. TBMM’ye gönderilen yeni tasarıda ise asgari ücret kadar (585 lira) cenaze yardımı öngörülüyor.

Uygulama sadece esnaf ve işçiler için
Alt sınır aylığı memurlarda 720, vekillerde 3445 YTL. Bu uygulama sadece esnaf (Bağ-Kur’lu) ve işçiler (SSK’lı) için geçerli. Memurlarda alt sınır aylığının hesabı ne 1999’da değiştirilebildi ne de yeni reform ile 2008 sonrası için değişecek. Değişim her zaman olduğu gibi SSK’lı ve Bağ-Kur’lular için olacak. Mesela bugün en düşük memur aylığı 720 liradır, en düşük milletvekili emekli aylığı 3.445 liradır. Son olarak da 2008 sonrası yeni bir uygulama daha gelecek ve emekli olamamış milletvekilleri için 1440 lira olacak.

Gazetecilerden yılda 1 milyon YTL alınıyor
SOSYAL Güvenlik Reformu yasalaşırsa gazetecilerin yıpranma payı kalkacak. Böylece her yıl 90 gün fazla prim ödeyenler meslekte 10 yılını doldurunca, 2,5 yıla denk gelen 900 günlük prim kazanıyor. Tasarı yasalaşırsa, mesleğinde 10 yıldan bir gün bile eksik çalışanlar hiçbir hak elde edemeyecek; biriken yıpranma payı yanacak. Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Ercan İpek, “4 yıla 1 yıl karşılık gelecek şekilde basın emekçilerinin yıpranma tazminatları vardı. Yaş hadlerinden en fazla 5 yıl düşülmesi söz konusu oluyordu. 30 yıllık bir hak. Bu hakkın şu anda tümden kaldırılması gündemde. Dolayısıyla bizim hesabımıza göre sadece gazetecilerden yıpranma payının karşılığı, Sosyal Güvenlik Kurumu’na ayda 1 milyon YTL aktarılıyor. Az bir miktar değildir. Şimdi bu yıpranmanın iptal edilmesi ile, SGK bu paradan mahrum olacak.”